جشنهای همراه با آتش بازی قدمتی هزاران ساله دارد و محدود به کشور ما نیست.
از زمان کشف آتش، انسان همواره از یک سو شیفته قدرت خدمتگزار و نجات بخش آتش و از سوی دیگر ترسان از توان ویرانگر آن بوده است.
آتش بود که به شبهای ظلمانی آدمی روشنایی بخشید و در زمهریر سرما، انسانها را گرم کرد و غذای پخته را که زود گوارتر و دلپذیرتر بود، به انسان ارزانی داشت.
از سوی دیگر، آتش در چشم بر هم زدنی غارها و کپرهای انسان اولیه را در کام خود فرو می کشید و آدمیان را در داغ عزیزترین عزیزان خود می نشاند.
ابهت آتش آنچنان بود که بسیاری را در گوشه و کنار گیتی به پرستش وادارد و دیگران را اگر نه به پرستش، دست کم به ستایش وادارد و عنصر جذاب و هیجان انگیز جشنها و پایکوبیها شود.
در گوشه و کنار جهان دهها جشن آتش برگزار می گردد.
آیا همه آنها با کابوس مرگ و آسیب آدمیان همراهند یا بعنوان یک سنت فرهنگی موجب شادی انسانها، مهربانی بیشتر، و حتی جذب گردشگر و رونق اقتصادی می گردند؟
در اینجا می خواهیم به برخی از معروفترین جشنهای آتشی که در نقاط مختلف جهان برگزار می گردد، نگاهی بیندازیم:
1- جشن لُهری در هند:
این جشن هر سال در اواسط دی ماه (13 ژانویه) در ایالت پنجاب و عمدتا توسط سيکها و هندوها برگزار می گردد. نحوه برگزاری این جشن بسیار شبیه چهارشنبه سوری است و حتی رسمی شبیه ملاقه زنی در آن رواج دارد. اين جشن به مناسبت پايان پذيرفتن زمستان و در خوش آمد گويي به غلبه روشنايي روزهاي بلند بر ظمت برگزار مي گردد. در طي اين جشن، بچه ها به در خانه ها مي روند و خوراکي جمع آوري مي کنند. مقداري از اين خوراکيها را درون آتش مي ريزند و بقيه را بين حاضران قسمت مي کنند. زنان دور آتش حلقه مي زنند و رقص محلي پنجاب به نام گيدا را اجرا مي کنند.
2. لاس فالاس در والنسياي اسپانيا
اين جشن در 15 تا 19 مارس مقارن با آخرين روزهاي اسفند برگزار مي گردد.
ريشه اين جشن به قرون وسطي باز مي گردد که صنعتگران با پايان يافتن فصل زمستان، چوبهاي اضافه اي را که در طول زمستان جمع آوري کرده بودند، بيرون مي ريختند. ا
ين رسم به مرور زمان تحول يافت و اين قطعه هاي بدرد نخور با هنرمندي والنسيايي ها تبديل به پيکره ها و مجسمه ها مي شدند.
اين جشن اکنون کاملا سازماندهي شده است و هر محله اي در والنسيا مجسمه هايي با خمير کاغذ و مقوا مي سازند.
در شب آخر جشن همه قطعات ساخته شده در سرتاسر شهر به درون آتش انداخته مي شود.
3- بیرگوفست در مالت
منطقه به اصطلاح سه شهر مالت شامل سنگله ، بیرگو و بورملا سه شبه جزیره کوچک را در بندر جنوبی والتا ، پایتخت مالت اشغال کرده اند.
این روستاها که زمانی بخشی از سیستم دفاعی و ساخته شده از قلعه های زیادی بودند ، فضای بسیار آرامی داشته و جاذبه های فرهنگی بسیاری از قبیل کلیساها ، قلعه ها ، اقامتگاههای تاریخی و ساختمانها ، از جمله موزه دریایی مالت دارند.
اما مهمترین رویداد در این منطقه Birgufest است ، جشنواره ای از آتش.
این جشنواره هر ساله در ابتدای ماه اکتبر برگزار می شود و بازدید کنندگان را از کل جزیره و خارج از کشور به خود جلب می کند.
در طول سه روز جشن ، در شهر بیرگو (یا ویتوریوسا) بسیاری از فعالیت های فرهنگی از جمله موسیقی ، رقص ، سینماهای فضای باز و نمایشگاه های نقاشی برگزار می گردد.
نقطه اوج این رویداد آخرین شب است که همه چراغ ها خاموش می شوند و کل Birgu فقط با هزاران چراغ شمع روشن می شود.
در این زمان است که بیشتر بازدید کنندگان به روستا می آیند و طعم غذاهای فوق العاده مالت را می چشند و فرهنگ مالت را تجربه می کنند ، داخل و خارج هر خانه آکنده از شمع و لوستر است.
4- سوزاندن زوزوبرا در سانتا فی نیومکزیکو
اگر به دنبال یک شروع تازه هستید ، ممکن است راه سوزاندن تمام تاریکی ها و نگرانی های گذشته خود را در سوختن Zozobra ببینید.
زوزوبرا یک عروسک 15 متری است که نمایانگر پیرمرد تاریکی می باشد.
طی هفته های منتهی به این رویداد ، مردم مشکلات شخصی خود را یادداشت می کنند و آنها را بدست برگزار کنندگان می سپارند تا به این پیکره غول آسا اضافه کنند یا به جعبه تاریکی که برای سوزاندن در جلوی پای Zozobra قرار گرفته است، اضافه شوند.
هزاران هزار نفر هنگام غروب آفتاب گرد هم می آیند تا شاهد اجراهای چشمگیر رقصندگان و مجریان آتش باشند و در سوزاندن نمادین نگرانی ها ، ترس ها ، سرخوردگی ها و غم های یک سال گذشته خود شرکت کنند.
در حالی که شهر آخرین شعله های سوختن Old Man Gloom را تماشا می کند، جشن های سه روزه در سراسر شهر برگزار می گردد.
5- جشنواره آتش تاکا ماتسوری در نارای ژاپن
یکی از جایزه های کسانی که در هوای گرم و مرطوب ماه آگوست از ژاپن دیدن می کنند، امکان شرکت در جشنواره های شگفت انگیز آتش و فانوس است.
یکی از این جشنواره ها Tokae Matsuri است ، جایی که شهر زرق و برق دار نارا با بیش از 30000 فانوس روشن شده است. در دو روز پایانی جشنواره، بودای غول پیکر در Todaiji و فانوس های سنگی حرم Kasuga Taisha نیز روشن می شوند.
اگر تصمیم به بازدید دارید ، سعی کنید زود برسید ، یک یوکاتا (لباسی شبیه کیمونوی نخی) را که مردم برای جشنواره ها می پوشند بخرید یا اجاره کنید. یادتان باشد که در کنار غرفه های غذا توقف کنید تا غذاهای فاخر جشنواره را میل کنید.
اینها نمونه هایی از جشنهای آتش است که در گوشه و کنار دنیا برگزار می گردد. من در اینجا فقط چند نمونه را آورده ام. صدها جشن ملی و محلی دیگر نیز در گوشه و کتار دنیا برگزار می گردد که عنصر آتش در آنها حضور دارد. نه همه این مردم آتش پرست هستند و نه برگزاری جشنهای شاد بر قامت استوار عقاید آنها خللی وارد می آورد.
ممکن است از من سوال کنید آیا ممکن نیست در این مراسم کسی آسیب ببیند؟ صادقانه می گویم بله این امکان وجود دارد. آیا در مراسم مذهبی ما هر سال افرادی دچار آسیب از جمله سوختگی نمی شوند؟ آیا باید مراسم مذهبی را به بهانه احتمال وقوع آسیب تعطیل کرد یا در جهت ارتقای ایمنی آن برنامه ربزی نمود؟