اسکار

اسکار یا جای زخم به عنوان بخشی از روند بهبودی بدن ایجاد می شود.

بدن شما برای ترمیم پوست آسیب دیده و پر کردن شکاف های ناشی از آسیب ، بافت می سازد.

اسکارها شکل و اندازه های متنوعی دارند و در نتیجه سوختگی، سوانح، جراحی، آکنه و بیماری به وجود می آیند.

با گذشت زمان بیشتر اسکارها محو می شوند. می توان با روش های درمانی مختلف ، جای زخم را کم رنگ تر کرد.

اسکار چیست؟

اسکارها به عنوان بخشی از پروسه بهبود بعد از آسیب یا بریدگی پوست تشکیل می شوند.

پوست با تولید بافت جدید خودش را ترمیم کند تا زخم را به هم نزدیک کرده و شکاف های ناشی از آسیب را پر کند.

بافت اسکار اساسا از پروتئینی به نام کلاژن ساخته شده است.

اسکارها شکل و اندازه های مختلفی دارند.

بعضی از آن ها بزرگ و دردناک هستند و بعضی به سختی دیده می شوند.

کسانی که پوست تیره دارند( به ویژه آفریقایی، آسیایی یا اسپانیایی تبارها) و همچنین افرادی که موهای قرمز دارند، بیشتر دچار اسکار کلوئید می شوند.

کلوئیدها اسکارهای برجسته ای هستند که فراتر از ناحیه آسیب دیده رشد کرده و گسترش می یابند.

برحسب اندازه، نوع و محل ممکن است اسکار یا جای زخم شما ناخوشایند به نظر برسد یا حتی باعث ایجاد محدودیت حرکتی شود.

همه اسکارها نیاز به درمان ندارند و خیلی از آن ها با گذشت زمان محو می شوند.

اگر جای زخم شما را اذیت می کند یا باعث درد می شود، درمان گزینه خوبی خواهد بود.

اسکارها چقدر شایع هستند؟

تقریبا همه افراد در اثر تصادف، پروسجر جراحی، آکنه یا بیماری هایی مثل آبله مرغان(واریسلا) دچار اسکار می شوند.

اسکار در هر سنی و جنسیتی دیده می شود.

علائم و علل

علائم اسکار

ابتدا زمانی که اسکار روی پوست روشن تر به وجود می آید، صورتی یا قرمز رنگ است.

با گذشت زمان، رنگ صورتی محوتر و اسکار از رنگ پوست کمی روشن تر یا تیره تر می شود.

در کسانی که پوست تیره دارند، اغلب اوقات اسکار به شکل لکه های تیره رنگ ظاهر می شود.

خراش، درد یا حساسیت از دیگر خصوصیات اسکار یا جای زخم است.

ظاهر زخم به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد که در ادامه به چند مورد اشاره می کنیم:

• علت ایجاد اسکار اعم از جراحت یا رویدادی مثل جراحی، سوختگی یا آکنه شدید

• محل، شدت و اندازه زخم

• درمان دریافتی برای زخم مانند بانداژ یا بخیه

• سن، جنس، نژاد و سلامت عمومی شما

انواع اسکار

اسکارها هر جایی روی پوست ایجاد می شوند  و انواع مختلفی دارند:

کنتراکچر یا انقباضی

اغلب بعد از سوختگی، اسکار انقباضی باعث می شود پوست سفت و منقبض شود.

این اسکارها وقتی روی عضلات ، عصب یا یک مفصل تشکیل شوند، محدودیت حرکتی ایجاد می کنند.

فشرده یا آتروفیک

این اسکارهای گود و فرورفته بیشتر به خاطر آبله مرغان و آکنه بوجود می آیند.

در واقع مثل چاله های گرد و تورفتگی های کوچک پوستی هستند.

این زخم ها که اسکار آیس پیک نام دارند بیشتر روی صورت دیده می شوند.

با افزایش سن زخم آکنه بیشتر به چشم می آید چون با گذشت زمان پوست الاسیتسیته و کلاژن خود را از دست می دهد.

تخت و مسطح

این نوع اسکار اگرچه شاید در ابتدا کمی برجسته باشد، با بهبودی صاف می شود.

اسکارهای صاف صورتی یا قرمز هستند.

به مرور زمان نسبت به پوست اطراف خود تیره تر یا روشن تر می شوند.

کلوئیدها

این اسکارها برجسته اند و فراتر از محل زخم اصلی رشد می کنند.

بافت اسکاری که بیش از حد رشد کرده بزرگ شده و گاهی بر حرکت شما هم تاثیر می گذارد.

هیپرتروفیک یا برجسته

وقتی انگشتتان را روی اسکار هیپرتروفیک بکشید، می توانید آن را لمس کنید.

شاید با گذشت زمان این اسکارهای برجسته کوچکتر شوند اما هیچ وقت به طور کامل صاف نخواهند شد.

این اسکارها بر خلاف کلوئیدها از زخم اصلی تجاوز نمی کنند.

علائم کشیدگی پوست

وقتی پوست به سرعت بزرگ یا کوچک شود، بافت همبند زیر پوست آسیب می بیند.

استرچ مارک ها در طول بارداری، بلوغ یا بعد از افزایش یا کاهش وزن به وجود می آیند.

این علائم معمولا روی سینه ها، شکم، ران ها و بالای بازوها ظاهر می شوند.

بافت اسکار می تواند داخل بدن هم تشکیل شود.

بافت اسکار داخلی از جراحی( مانند چسبندگی شکمی) و بعضی بیماری ها مانند سندرم آشرمن و بیماری پیرونی نشات می گیرد.

یک بیماری خودایمنی مانند اسکلرودرمی باعث ایجاد تغییرات پوستی می شوند که شبیه زخم ناشی از التهاب پوستی است.

علل اسکار

اسکار یا جای زخم بخشی از پروسه بهبود بدن است.

پوست شما به عنوان بخشی از سیستم ایمنی سدی است که از بدن در برابر میکروب ها و سایر مواد مضر محافظت می کند.

با آسیب دیدگی پوست، بدن با تولید بافت جدیدی از کلاژن، به بازسازی خود کمک می کند.

کلاژن نقش بسیار مهمی در تمام بدن دارد که برای مثال می توان از جمع کردن پوست و کمک به غضروف برای محافظت از مفاصل نام برد.

با ایجا اسکار، الیاف کلاژن پوست آسیب دیده را ترمیم کرده و منافذ باز را می بندند.

این بافت جدید از شما در برابر عفونت محافظت می کند.

تشخیص و آزمایش

نحوه تشخیص اسکار

شما می توانید با مشاهده ناحیه ای از پوست که در حال بهبود است، بیشتر اسکارها را تشخیص دهید.

اسکارها اغلب از پوست اطراف تیره تر، روشن تر یا صورتی تر به نظر می رسند.

پزشک برای ارزیابی جای زخمی که دردسرساز شده، یک معاینه فیزیکی انجام می دهد.

در این معاینه اندازه، بافت و رنگ برای تعیین نوع اسکار مهم است.

بسته به نوع اسکار، محل آن، علت و مدت زمانی که این جای زخم وجود داشته، درمان متفاوت خواهد بود.

مدیریت و درمان

آیا اسکار قابل درمان است؟

درمان های متنوع می تواند اسکارها را کوچک تر یا کم رنگ تر کنند.

پزشک به صلاحدید خود یک یا چند روش درمانی را توصیه می کند.

درمان اسکار به فاکتورهای متعددی بستگی دارد، از جمله:

• نوع، اندازه و محل اسکار

• این که آیا جای زخم دردناک بوده یا بر توانایی حرکتی شما تاثیرگذار است.

• سن شما و مدت زمان وجود اسکار

درمان اسکار

درمان می تواند اندازه یا ظاهر زخم را کاهش دهد اما یادتان باشد که اسکار هیچ وقت به طور کامل از بین نمی رود.

بعضی از درمان ها از تشکیل اسکار هنگام التیام زخم جلوگیری می کنند.

درمان اسکار شامل موارد زیر است:

پوست خراشی

درم ابریژن یا پوست خراشی یک درمان شایع اسکار آکنه است که با سمباده زنی پوست، لایه فوقانی آن را برمی دارد.

این پروسجر پوست را صاف و نرم کرده و ظاهر زخم را بهبود می بخشد.

تزریق

گاهی پزشک دارو را مستقیما به جای زخم تزریق کرده و آن را صاف و کوچک تر می سازد.

تزریق کورتیکواستروئیدها اندازه اسکارهای کلوئیدی را کاهش می دهد.

ممکن است پزشک داروهای درمان سرطان مانند بلئومایسین و فلوروراسیا را برای صاف کردن زخم و کاهش خارش و درد تجویز کند.

لیزردرمانی

انواع لیزردرمانی و نوردرمانی جای زخم ( از جمله اسکار آکنه) را کمرنگ تر می کند.

در لیزردرمانی از طول موج خاصی برای ایجاد یک فعالیت خاص در پوست استفاده می شود.

موج V یک لیزر رنگی با طول موج 595 نانومتر است که عروق خونی کوچک پوست را هدف قرار می دهد.

گاهی اسکار صورتی یا قرمز باقی می ماند چون عروق خونی جدیدی که برای التیام زخم تشکیل شده اند بعد از اینکه کارشان را انجام دادند، عقب نشینی نمی کنند.

لیزردرمانی می تواند عروق کوچک را سوزانده و با حذف آن ها از اسکار ، رنگ قرمز یا صورتی را محو کند.

اگر اسکار خیلی ضخیم یا نازک باشد با این کار صاف و یک دست می شود.

لیزرهای دیگر مثل لیزر فراکسل می تواند ستون های کوچک بافت اسکار را تبخیر کرد تا با تجزیه الیاف کلاژن ، رمدلینگ اسکار را امکانپذیر نموده و انعطاف پذیرتر شود.

درمان در کاهش درد، خارش و حساسیت هم موثر است.

لیزر درمانی در افرادی که پوست تیره دارند بعضی اوقات باعث افزایش رنگدانه(تیرگی پوست) یا هیپوپیگمنتاسیون( روشنی پوست) می شود.

قبل از شروع درمان راجع به عوارض جانبی با پزشک خود مشورت کنید.

فشاردرمانی

در طول روند بهبودی یک باند الاستیک، پانسمان یا جوراب ساق بلند به زخم فشار وارد می کند.

فشار مذکور اجازه نمی دهد اسکار تشکیل شود یا اندازه آن را کاهش می دهد.

ماساژدرمانی نیز در تجزیه بافت اسکار و حذف آن موثر است.

جراحی اصلاحی

طیف وسیعی از پروسجرهای جراحی می تواند اسکار را برداشته، ظاهر آن را بهبود بخشیده یا پوست را از یک قسمت به قسمت دیگر پیوند دهد(پیوند پوست)؛

این روش تغییر یک نوع اسکار به اسکار بهتر است.

کرم ها و پمادهای موضعی

استفاده از پماد سیلیکون روی اسکار آن را کوچک تر می کند یا مانع تشکیل آن می شود.

ممکن است پزشک استفاده از کرم کورتیکواستروئید یا ورقه ژل سیلیکونی را پیشنهاد دهد.

اگر پوست تیره ای دارید، از پزشک در مورد استفاده از کرم روشن کننده پوست محتوی هیدروکینون برای روشن شدن اسکار سوال کنید.

پیشگیری

آیا می توان از تشکیل اسکار جلوگیری کرد؟

اگرچه همیشه نمی توانید از وقوع آسیب های ایجادکننده اسکار جلوگیری کنید، اما می توان ریسک تشکیل آن را کاهش داد.

درصورت تشکیل اسکار، مراقبت دقیق در بهبود زخم نقش بسزایی دارد.

برای کاهش ریسک ایجاد زخم موارد زیر را به یاد داشته باشید

1.به پزشک مراجعه کنید

اگر جای زخم باقی بماند باید برای معاینه به پزشک مراجعه کنید.

شاید به بخیه یا باند مخصوص نیاز داشته باشید تا در طول روند بهبود پوست را کنار هم نگه دارد.

بخیه جای زخم را به حداقل می رساند.

برای مراقبت از بخیه ها حتما از دستورات پزشک پیروی کنید.

بسته به نوع و محل زخم شاید لازم باشد برای جلویری از عفونت از آنتی بیوتیک های خوراکی یا موضعی استفاده شود.

تمیزکردن زخم

محل مورد نظر را با آب و صابون بشویید.

هرگونه کثیفی یا خون خشک را تمیز کرده و برای دور نگه داشتن میکروب ها آن را پانسمان کنید.

پانسمان باید در فواصل زمانی معین تعویض شود.

زخم را مرطوب نگه دارید

استفاده از ژل پترولئوم یا پدهای مرطوب سوختگی از خشک شدن بیش از حد زخم و گری جلوگیری می کند.

گری یا دلمه بستن زخم اسکار را بدتر خواهد کرد.

از تماس زخم با نور خورشید اجتناب کنید

جای زخم را بپوشانید یا از کرم ضدآفتاب استفاده کنید.

قرارگیری در معرض نور خورشید اسکار را تیره تر می کند. تماس مداوم احتمال ابتلا به سرطان پوست را افزایش می دهد.

به تغذیه خود توجه کنید

وجود مقادیر کمی از ویتامین D و C در بدن زخم ها را بدتر می کند؛

به علاوه شما برای کمک به بهبود و التیام پوست به مقادیر زیادی پروتئین نیاز دارید.

چشم انداز/ تشخیص

آیا اسکار به مروز زمان محو یا کوچک تر می شود؟

بیشتر اسکارها با گذشت زمان محو می شوند و در درازمدت مشکلی برای سلامتی شما به وجود نمی آورند.

نحوه تغییر اسکار به محل، اندازه و نوع آن بستگی دارد.

گاهی اسکار به حدی محو می شود که به سختی می توانید آن را ببینید اما هیچ وقت به طور کامل از بین نمی رود.

بعضی اسکارها ماه ها یا سال ها بعد مشکلاتی را به وجود می آورند.

با رشد مجدد پایانه های عصبی، اسکار دردناک یا خارشی می شود.

سرطان پوست در زخم ها به ویژه زخم ناشی از سوختگی شایع تر است.

برای پیشگیری از سرطان پوست از کرم ضدآفتاب استفاده کرده یا زخم را بپوشانید.

زندگی با اسکار

چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر ظاهر زخم شما را اذیت می کند در مورد پروسجرهای محوکننده با پزشک خود مشورت کنید.

به علاوه اگر اسکار تغییر کرد یا احساس درد، حساسیت ، خارش یا عفونت داشتید باید به پزشک مراجعه کنید.

در صورت وجود خال، کک و مک اطراف یا روی جای زخم و بزرگ شدن آن، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.

این امر می تواند نشانه سرطان پوست باشد که در یک اسکار رشد می کند.

اگر اسکار شما از نوع کلوئید باشد، احتمالا اسکارهای دیگری هم تشکیل خواهند شد.

قبل از پیرسینگ، خالکوبی یا جراحی انتخابی(مانند جراحی زیبایی) با پزشک صحبت کنید.

اگر پوست شروع به ضخیم شدن و تبدیل شدن به کلوئید کند، پزشک اقدامات احتیاطی (مانند پوشیدن لباس تحت فشار) را توصیه می کند.

چنانچه از ظاهر زخم خود ناراضی هستید به پزشک مراجعه کنید.

شاید مجبور نباشید با زخمی که شما را آزار می دهد زندگی کنید.

روش های درمانی موثری برای صاف و محو کردن اسکار وجود دارد.

شاید بعد از درمان حتی متوجه جای زخم نشوید.

اگر اسکار باعث ناراحتی یا محدودیت حرکتی شده، با پزشک خود تماس بگیرید.

درمان در تسکین درد و بهبود حرکت موثر است.

همیشه از اسکار در برابر نور خورشید محافظت کنید تا خطر ابتلا به سرطان پوست کاهش یابد.